Het gezegde ken je vast, met de achterliggende gedachte dat je maar beter één ding kan kiezen en daar heel goed in kan worden: specialiseren dus. Steeds vaker meen ik het advies te horen dat je moet specialiseren, van scholen tot marketinggoeroes. “je moet je niche vinden en daar heel goed in worden”, “waar ben je nu echt van?” Laat ik vooropstellen dat ik niks tegen specialisten heb, die doen prachtige dingen en we hebben ze keihard nodig. Ik vind dat we hierin doorslaan. Ik zie om me heen namelijk dat dit ook een keerzijde heeft, vooral omdat dit voor veel mensen helemaal niet goed werkt.
Mezelf zie ik ook absoluut niet als specialist, maar als generalist. Ik vind het leuk om van veel dingen iets te weten, alles uit te zoeken over een nieuw onderwerp, en raak het dan ook wel weer eens beu, dan ga ik weer iets anders doen. Ik heb lucht- en ruimtevaarttechniek gestudeerd, ben ober geweest, heb woningen verhuurd en leiding gegeven in verschillende organisaties. Ik vond het allemaal leuk, maar raakte het uiteindelijk beu. Is dat erg? Nee, ik vind van niet. Twaalf ambachten, dertien ongelukken zou men dus zo over mijn carrière kunnen zegen. Het zijn ook wat veel ambachten maar de ongelukken zie ik niet. Van elk ‘ambacht’ heb ik veel geleerd dat ik nu nog steeds toepas.
Deze ervaring bracht me het inzicht dat het voor mij beter werkt om mijn werkweek te vullen met verschillende dingen. Op dit moment is dat trainen en coachen op verschillende onderwerpen, adviseren, lesgeven in het hoger onderwijs en afstudeerbegeleiding. Heel eerlijk, geen van die dingen zou ik 40 uur per week willen doen, maar in combinatie werkt het prima.
Grappig genoeg kom ik in mijn huidige werk regelmatig mensen tegen bij wie deze schoen ook wringt. Er lijkt een soort maatschappelijke druk te zijn om te specialiseren. Ik zie dat bijvoorbeeld in coaching doordat cliënten zich rot zoeken naar die ene baan of branche waar ze tot hun pensioen in kunnen werken. Door een goed gesprek ontdekken ze dan vaak dat dezelfde baan tot het pensioen helemaal niet iets is wat ze zelf willen, maar ‘gewoon’ het gevoel hebben dat dat zo hoort. Vaak werkt het dan heel bevrijdend om tot het inzicht te komen dat dat helemaal niet hoeft. En vervolgens is het zoeken naar een rol die op dit moment goed past veel makkelijker.
Toegegeven, voor je marketing werkt generalisme niet heel lekker. Als je coach bent voor hoogopgeleide, introverte mannen in de techniek word je lekker makkelijk gevonden bijvoorbeeld. Maar goed, dan coach je dus alleen nog maar hoogopgeleide introverte mannen in de techniek. Niks tegen deze doelgroep (integendeel), maar ik help graag verschillende mensen, dat maakt nu juist dat ik mijn werk zo leuk vind.
Los van het marketingnadeel zijn er veel voordelen van generalisten die maken dat ze nodig zijn in de maatschappij:
Verbanden zien: Generalisten zien vaak kruisverbanden doordat ze vanuit verschillende invalshoeken naar problemen kijken. Hierdoor zijn ze in staat om problemen en oplossingen te zien die een specialist niet ziet. Sterker, ik denk dat brede maatschappelijke problemen die we nu hebben alleen opgelost kunnen worden door generalisten (in samenwerking met specialisten uiteraard)
Overdraagbare kennis en competenties: Veel kennis is overdraagbaar. Veel mensen om me heen zien de stap van leidinggevende naar trainer/coach/docent bijvoorbeeld als een carrière switch. Ik durf echter te beweren dat 9 van de 10 competenties van een leidinggevende ook heel waardevol zijn in mijn huidige rol. En mijn huidige rollen versterken elkaar enorm. Als trainer kan ik door mijn coachervaring vaak net een tandje dieper doorpakken als de situatie daar om vraagt. En als docent help ik studenten door mijn trainerservaring effectiever om het geleerde ook echt toe te passen in de praktijk.
Lang verhaal kort, volgens mij hebben we zowel specialisten als generalisten nodig. Waar ik tegen ageer is de druk voor iedereen om te specialiseren omdat dat voor mij en vele anderen helemaal niet werkt. Ben je specialist, top, ga ervoor. Ben je generalist, ook top, laat de druk om te specialiseren lekker vallen en doe zo veel verschillende dingen als je zelf wil.
Tips die voor mij goed werken om als generalist succesvol te zijn:
Focus: Het klinkt tegenstrijdig, maar ook voor mij als generalist komt er een punt dat een bepaalde focus helpt. In mijn geval is dat bijvoorbeeld: eerst het een, daarna het ander; niet te veel nieuwe dingen tegelijk doen, dus een combinatie van dingen die ik al kan met nieuwe dingen die ik nog moet leren of uitzoeken; een rode draad in mijn werkzaamheden (op dit moment: gedrag van mensen in organisaties)
Luister naar jezelf: Leer jezelf goed kennen zodat je ontdekt waar je wel en niet blij van wordt. Stuur daarop bij en durf dus ook met dingen te stoppen als ze niet meer goed werken, ook al ben je er goed in.
Denk vooruit: Als je zoals ik de neiging hebt om dingen beu te raken, dan helpt het om vooruit te denken aan je volgende stap. Wellicht kun je er alvast op voorbereiden. Ik was zelf bijvoorbeeld in mijn tijd als leidinggevende al bezig met trainen en coachen. Niet omdat ik het leidinggeven zat was, maar omdat ik opties wilde hebben en het onderwerp interessant vond.
Doe wat bij jou past: Het kan zomaar zijn dat het voor jou anders werkt, belangrijkste is dat te doen wat bij jou past, sla bovenstaande tips dus vooral in de wind als ze jou niet aanspreken!
Ik vind het altijd leuk om in contact te zijn met mensen die hetzelfde ervaren, of er juist anders over denken. Dus, hoe zit dat voor jou, generalist of specialist?
Comments